نویسنده و پژوهشگر: حسین چراغیان بختیاری

ماپری (ماه پری)  بانوی منار

بی بی ماه پری دختر آ عبدالله دیرشادمی، از طایفه با اصالت بابااحمدی(بامدی) و از ایل جلیل بختیاری است.
بی بی ماه پری همسر کیخا آدین علی( آدینه) دیرشادمی ازشیرزنان با وقار، دلیر، با محبت و بسیار مهمان ‌نواز بوداو دارای دو فرزند خردسال پسر به نامهای آ معصومعلی و آ کرمعلی و یک دختر به نام بی بی فلک بود.
قشلاقشان محدوده تنگ بابااحمد از توابع شهرستان اندیکا و ییلاقشان درگورخطیر واقع در چلگرد،جوار چشمه کهرنگ دراستان چهارمحال بختیاری است.
چون موسم کوچ آغاز شد کلبعلی خان دورکی به همراه خانواده و دخترش (بی ستاره همسر جعفرقلی خان بهداروند) و خیل عشایر به علت جلو گیری از هرگونه تنش و مسائل امنیتی که شرح آن در این مختصر نمی گنجد از گذرگاه موسوم  به بیست و چهار آستون کوه دلا راه ییلاق را پیش گرفتند ، در این میان کیخا آدین علی که مرد دلیری بود و از سرداران کلبعلی خان محسوب می شد همه وقت در رکاب ایشان بودند که ناگهان چند خانوار  باقی مانده از آنها در حوالی پل نگین« شیمبار پایین» مورد حمله و غارت قرار می گیرند...
بی بی ماه پری همسر کیخا آدین علی به همراه برادران خود در اردو جعفرقلی خان برادر کلبعلی خان بودند آنها از گذرگاه ایلیاتی کوه منار عازم ییلاق بودند که در رگ منار مورد حمله نیروهای خودسر جعفرقلی خان بهداروند قرار می گیرند.جعفرقلی خان دورکی در جاده سنگلاخ و صعب العبور رگ منار دستگیر می شود ابتدا کسی اورا نشناخت زیرا با لباس مبدل آمده بود اما بعد که اورا شناختند، قصد کشتنش را کردندخان گفت؛ مرا نکشید تا پسر اسدخان بیاید اما چنین نشد و جعفرقلی خان بدست شاهمراد گرما که از گماشتگان جعفرقلی خان بهداروند بود کشته  می شود که شرح فجایع آن در برخی کتب تاریخی ثبت و ظبط است. در آن روز در جنگ های پراکنده قتل و غارت بسیاری در کوه منار، شیمبار بالا،شیمبار پایین و دامنه کوه دمه صورت گرفت تعدادی در این غارت گسترده زخمی شدند تعدادی هم توانستند از مهلکه بگریزند از آن جمله بی ماه پری بود که با هزار زحمت و مشقت خود را به دامنه کوه دمه رسانید.
”در برخی از تواریخ آمده است بی بی ماه پری در واقعه جنگ مُنار که در سال 1215 ش، برابر با سال 1252 هجری قمری بین اردوی جعفرقلی خان بهداروند و جعفرقلی خان دورکی بوقوع پیوست بعد از کشته شدن اعضاء خانواده اش درکوه منار مورد تعقیب یک سوار غیر بختیاری قرار می گیرد.“
اما به روایت نوادگان آ کرمعلی ”وی در دامنه کوه دمه که مقابل کوه منار است مورد حمله و تعقیب چند سوار قرار می گیرند که نا گزیر به همراه کنیز و فرزندانش خود را شتابان به بلندای رگ امامزاده صالح ابراهیم می رساند... ماه پری با نشان دادن روحیه دلاوری و شیرزنی سرانجام ازجان شیرینش گذشت وبا بوسیدن طفل صغیرش و بستن دستمال بر روی چشمانش خود را از مناره های بلند کوه دمه پایین انداخت و آسمانی شد...!“
مرحوم حسین پژمان بختیاری قصیده ای با عنوان "شهید عفت"در همین رابطه دارد.برخی دیگر هم با عنوان بانوی منار سروده ها و مطالبی نوشته اند.که در اختیار نداریم.

"دکترحافظ حاتمی می نویسد: داستان بانوی منار را می توان با شیرین پس از مرگ خسرو و خواستگاری نامادری اش شیرویه مقایسه کرد. یا با کار آندروماک، همسر هکتور، پس از مرگ هکتور قهرمان تروا و خواستگاری یکی از دوستان آشیل و پذیرش سرپرستی پسرش، آستیناکس که هر دو مثل بانوی منار، مرگ را بر اسارت و تجاوز بیگانه برگزیدند."
خسرو خان سردار ظفر  در صفحه ی  15 کتاب خاطرات خود می نویسد‌ ‌؛
مادر آ معصوم زنی خوش سیما و بلندقامت بود که در زیبایی نظیر نداشت. وی توسط یک سوار تعقب شد،زن با اینکه بچه شیر خواره ای بر دوش داشت، فرار کنان خود را به قلعه کوه مناررسانید، هرچه عجز و لابه کرد سودی نداشت، قبل از اینکه آن مرد پلید به چند قدمی او برسد بچه را از دوش در آورد و به زمین نهاد و روی او را بوسید، خود را از بلندای قله ی منار(رگ صالح ابراهیم ) به پایین انداخت و به سرای جاوید شتافت و  از ننگ بی عصمتی نجات یافت.“
شاعر ارجمند و صاحب سخن داراب رئیسی در صفحه ی 21و22 و 23 کتاب خوننامه علیداد رستم بختیاری در خصوص عفت و پاکدامنی زن بختیاری می نویسد‌‌؛ 

                                                  درود   فراوان  به    آن    شیر  زن
                                                  که شد غیرتش  جوهر هر  سخن

                                                  زن  پاک  دامن چو  آن  گرگ   دید
                                                  زوحشت چو آهوی کوهی    رمید

                                                  دوان در  پیش آن  بد اندیش  شد
                                                  یکی گرگ هار و  یکی میش  شد

                                                  طلب کرد از آن شیر زن کام    دل
                                                  نشد  از  خدا  و  رسولش   خجل

                                                  چو آن شیرزن این سخن ها شنید
                                                  تو گویی که آتش به جانش  رسید

                                                  بدو  گفت   ای  نا  جوانمرد  پست
                                                  که گشتی تو ازباده ی جهل مست

                                                  بگو  از  کدامین  رگ   و  ریشه ای
                                                  که اینگونه بی شرم  و اندیشه ای

                                                  یقین   دارم   ای    مردک    نابکار
                                                  نباشد   تورا       بختیاری       تبار

                                                  ترا      مادر      بختیاری       نزاد
                                                  نداری     تو    از    بختیاری   نژاد

                                                  پر یچهره  در  حفظ  ناموس  خویش
                                                  ره    قله ی    کوه    بگرفت   پیش
 
                                                  بدنبال     او      هرزه ای       نابکار
                                                  به    پیشش   بلندای    کوه    منار

                                                  در  آغوش   او   طفلکی    شیرخوار
                                                  لبی   خشک  و   تب دارو  بیمار و زار

                                                  سر   قله ی     کوه    بگرفت     جا
                                                  سر     قله ی    کوه     بی    آشنا

                                                  سر    قله ی      رستگاری     رسید
                                                  ز    هاتف   سروش    رهایی   رسید

                                                  سر   خو یش   را   کرد   بر   آسمان
                                                  چنین   گفت    ای     داور     مهربان

                                                  سپاس   و   ستایش   سزاوار  توست
                                                  جهان   تا   جهان   نقش  پرگار توست

                                                  ترا   شکر   می گویم   ای     کردگار
                                                  که   کردی   مرا   در  جهان    رستگار

                                                  ترا   شکر     گویم     که    در  روزگار
                                                  نگشتم   به   درگاه    تو    شرمسار

                                                  ندارم    چو   اینجا   کسی    دادخواه
                                                  شدم   دست   بر   دامن   پرتگاه.......

                                                  به     آرامی    آن     گوهر        تابناک
                                                  دلی   از   غم   طفل  خود  چاک  چاک
 
                                                  در   آورد   آن   نوگل    از    دوش  خود
                                                  فشردش   چو  جان  اندر  آغوش   خود

                                                  به   روی   نکویش   بسی   بوسه  داد
                                                  سپس   از   بغل    بر   زمینش      نهاد

                                                  خدا   را   در  آن   لحظه ی    و ا پسین
                                                  که   مادر   نهادش   به     روی    زمین

                                                  لبش    از    تبسم    چو گل     باز شد
                                                  به    مادر    هماهنگ     و   همراه شد

                                                  لب   غنچه   طفل  چون    گل   شکفت
                                                  نداند   کسی  او   به  مادر  چه  گفت !!

                                                  چو    سررا    بیفراشت     آن   شیر  زن
                                                  به    نزدیک     خود    دید    آن   اهرمن

                                                  چو    خود   را   به   نزدیکی خویش یافت
                                                  به      سوی      دیار    رهایی    شتافت
 
                                                  بینداخت     خود    را    ز    کوه      بلند
                                                  نبیند   که     تا   نامش   از    بد     گزند

.......


منابع؛
خاطرات خسروخان سردار ظفر ـ ص، 15
خوننامه علیداد رستم بختیاری، داراب رئیسی ـص، 21،24
تفنگ نه دال، دکتر اردشیر صالح پور ـص، 53
یادداشتهای؛  حاج حسین چراغیان بختیاری
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: